صفحه 46
مسئله 218- در وضو واجب است صورت و دست‌ها را
بشويند و جلوى سر و روى پاها را مسح كنند.
مسئله 219- درازاى صورت را بايد از بالاى
پيشانى، جايى كه موى سر بيرون مىآيد، تا آخر چانه شُست، و پهناى آن به مقدارى كه
بين انگشت وسط و شَست قرار مىگيرد بايد شسته شود، و اگر مختصرى از اين مقدار را
نشويد وضو باطل است، و براى آنكه يقين كند اين مقدار كاملًا شسته شده، بايد كمى
اطراف آن را هم بشويد.
مسئله 220- اگر صورت يا دست كسى كوچكتر يا
بزرگتر از معمول مردم باشد، بايد ملاحظه كند كه مردمان معمولى تا كجاى صورت خود
را مىشويند، او هم تا همانجا را بشويد و اگر دست و صورتش هر دو بر خلاف معمول
باشد ولى با هم متناسب باشند، لازم نيست ملاحظۀ معمول را بكند، بلكه به دستورى كه
در مسئلۀ پيش گفته شد وضو بگيرد، و نيز اگر در پيشانى او مو روئيده يا جلوى سرش مو
ندارد بايد به اندازۀ معمول پيشانى را بشويد.
مسئله 221- اگر احتمال دهد چرك يا چيز ديگرى
در ابروها و گوشههاى چشم و لب او هست كه نمىگذارد آب به آنها برسد. چنانچه
احتمال او در نظر مردم به‌جا باشد، بايد پيش از وضو وارسى كند كه اگر هست برطرف
نمايد.
مسئله 222- اگر پوست صورت از لاى مو پيدا
باشد، بايد آب را به پوست برساند و اگر پيدا نباشد، شستن مو كافى است و رساندن آب
به زير آن لازم نيست.
مسئله 223- اگر شك كند كه پوست صورت از لاى
مو پيداست يا نه، بايد مو را بشويد و آب را به پوست هم برساند.
مسئله 224- شستن توى بينى و مقدارى از لب و
چشم كه در وقت بستن ديده نمىشود واجب نيست، ولى براى آنكه يقين كند از جاهايى كه
بايد شسته شود چيزى باقى نمانده، واجب است مقدارى از آنها را هم بشويد، و كسى كه
نمىدانسته بايد اين مقدار را بشويد، اگر نداند در وضوهايى كه گرفته اين مقدار را
شسته يا نه، نمازهايى كه خوانده صحيح است.
مسئله 225- بايد صورت و دست‌ها را از بالا به
پايين شست و اگر از پايين به بالا بشويد، وضو باطل است.
صفحه 47
مسئله 226- اگر دست را تر كند و به صورت و دست‌ها
بكشد، چنانچه ترى دست به قدرى باشد كه به‌واسطۀ كشيدن دست، آب كمى بر آنها جارى
شود كافى است.
مسئله 227- بعد از شستن صورت، بايد دست راست
و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشت‌ها بشويد.
مسئله 228- براى آنكه يقين كند آرنج را
كاملًا شسته، بايد مقدارى بالاتر از آرنج را هم بشويد.
مسئله 229- كسى كه پيش از شستن صورت، دست‌هاى
خود را تا مچ شسته، در موقع وضو بايد تا سر انگشتان را بشويد و اگر فقط تا مچ را
بشويد، وضوى او باطل است.
مسئله 230- در وضو، شستن صورت و دست‌ها مرتبۀ
اوّل واجب و مرتبۀ دوّم جايز و مرتبۀ سوّم و بيشتر از آن حرام مىباشد، ولى در غير دست چپ، وضو باطل نيست و
اينكه كدام شستن، اوّل يا دوّم يا سوّم است، مربوط به قصد كسى است كه وضو مىگيرد؛
پس اگر به قصد شستن مرتبۀ اوّل مثلاً ده مرتبه آب بريزد، اشكال ندارد و همۀ آنها شستن
اوّل حساب مىشود.
مسئله 231- بعد از شستن هر دو دست، بايد جلوى
سر را با ترى آب وضو كه در دست راست مانده، از بالا به پايين مسح نمايد.
مسئله 232- يك قسمت از چهار قسمت سر كه مقابل
پيشانى است، جاى مسح مىباشد و هر جاى اين قسمت را به هر اندازه مسح كند، كافى
است، گرچه بهتر آن است كه از درازا به اندازۀ درازاى يك انگشت و از پهنا به اندازۀ
پهناى سه انگشت بسته مسح نمايد.
مسئله 233- لازم نيست مسح سر بر پوست آن باشد،
بلكه بر موى جلوى سر هم صحيح است؛ ولى كسى كه موى جلوى سر او به اندازهاى بلند
است كه اگر مثلاً شانه كند به صورتش مىريزد يا به جاهاى ديگر سر مىرسد، بايد بيخ
موها را مسح كند يا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح نمايد، و اگر موهايى را كه
به صورت مىريزد يا به جاهاى ديگر سر مىرسد جلوى سر جمع كند و بر آنها مسح نمايد
يا بر موى جاهاى ديگر سر، كه جلوى آن آمده مسح كند، باطل است.
مسئله 234- بعد از مسح سر، بايد با ترى آب
وضو كه در دست مانده، روى پاها را، از سر يكى از انگشت‌ها تا آخر روى پا مسح
نمايد.
مسئله 235- پهناى مسح پا به هر اندازه باشد
كافى است، ولى بهتر آن است كه به اندازۀ پهناى سه انگشت بسته مسح نمايد و بهتر از
آن، مسح تمامِ روىِ پا مىباشد.
صفحه 48
مسئله 236- اگر در مسح پا همۀ دست را روى پا
بگذارند و كمى بكشند، صحيح است.
مسئله 237- در مسح سر و روى پا بايد دست را
روى آنها بكشند و اگر دست را نگه دارد و سر يا پا را به آن بكشد، وضو باطل است،
ولى اگر موقعى كه دست را مىكشد سر يا پا مختصرى حركت كند، اشكال ندارد.
مسئله 238- جاى مسح بايد خشك باشد و اگر به
قدرى تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند، مسح باطل است. ولى اگر ترى آن به
قدرى كم باشد كه به رطوبتى كه بعد از مسح در آن ديده مىشود بگويند فقط از ترى كف
دست است، اشكال ندارد.
مسئله 239- اگر براى مسح، رطوبتى در كف دست نمانده
باشد، نمىتواند دست را با آب خارج تر كند، بلكه بايد از اعضاى ديگر وضو رطوبت بگيرد
و با آن مسح نمايد.
مسئله 240- اگر رطوبت كف دست فقط به اندازۀ
مسح سر باشد، بايد سر را با همان رطوبت مسح كند و براى مسح پاها از اعضاى ديگر وضو
رطوبت بگيرد.
مسئله 241- مسح‌كردن از روى جوراب و كفش باطل
است، ولى اگر به‌واسطۀ سرماى شديد يا ترس از دزد و درنده و مانند اينها نتواند كفش
يا جوراب را بيرون آورد، مسح‌كردن بر آنها اشكال ندارد و اگر روى كفش نجس باشد،
بايد چيز پاكى بر آن بيندازد و بر آن چيز مسح كند.
مسئله 242- اگر روى پا نجس باشد و نتواند
براى مسح، آن را آب بكشد، بايد تيمّم نمايد.
مسئله 243- انسان مىتواند صورت و دست‌ها را
به قصد وضو در آب فرو برد، يا آنها را در آب فرو برد و به قصد وضو بيرون آورد.